Suchość w ustach zwykle pojawia się w chwili dużego stresu i praktycznie większość dorosłych choć raz doświadczyła jej w swoim życiu. To jednak nie jest jedyna przyczyna tego zjawiska. Okazuje się bowiem, że występuję dużo częściej i ma swoją nazwę, która pochodzi z greckiego słowa „ξερός (xeros)”, oznaczającego „suchy”, i „στόμα (stoma)”, oznaczającego „usta”, czyli kserostomia.
Na czym dokładnie polega ta przypadłość, czym jest spowodowana i jak można się od niej uwolnić?
Ślina w jamie ustnej — dlaczego jest taka ważna
Gdy masz jej wystarczającą ilość, nie zwracasz na nią uwagi. Była w jamie ustnej odkąd pamiętasz i wydaje się, że nie ma sensu zagłębiać się w temat, dotyczący celu jej obecności. A szkoda, że tak mało ludzi interesuję się śliną i wieloma funkcjami, jakie pełni w ich organizmie. Swoją wyjątkowość zawdzięcza między innymi bogatej ilości związkom, które wchodzą w jej skład. Są takie, które pomagają ci uformować kęs i tym samym ułatwiają jego przełknięcie. Inny związek odpowiada za wstępne trawienie cukrów, których niestety w dzisiejszej diecie jest aż nadmiar.
Ślinka chroni twoją jamę ustną przed grzybami, bakteriami i wirusami, ale przede wszystkim dba o właściwe pH.
O pH prawdopodobnie słyszałeś, ale być może nie wiesz, dlaczego jest takie ważne dla zdrowia i bezpieczeństwa zarówno twoich zębów, jak i dziąseł i błony śluzowej w jamie ustnej.
Ślina jest roztworem o obojętnym pH, które mieści się w przedziale miedzy 6 a 7 w 14-stopniowej skali kwasowości i zasadowości (pH świeżej śliny wynosi 6,6). Im pH jest niższe, tym większa jest jego kwasowość, a powyżej 7 staje się coraz bardziej zasadowa.
I tu dochodzimy do sedna, dlaczego ślina jest tak ważna, a suchość w ustach nie sprzyja zdrowiu całej jamy ustnej. Otóż zawiera ona tak zwane bufory, w których skład wchodzą węglowodany, fosforany i białka. Ich zadaniem jest przywracanie obojętnego pH w jamie ustnej za każdym razem, gdy zostanie ono zaburzone. A dzieje się tak w chwili, gdy coś zjesz. Im więcej jest w twoich posiłkach słodyczy, tym więcej pracy mają bufory ślinowe. Aby nie przeszkadzać im w pracy, nie powinieneś myć zębów od razu po posiłku, tylko odczekać co najmniej 30 minut.
Jak łatwo się domyślić, w przypadku kserostomii, pH w twojej jamie ustnej może być dalekie od obojętnego. To zaś może stanowić spore zagrożenie zarówno dla zdrowia twoich zębów, jak i pozostałej części jamy ustnej.
Kserostomia — jakie są najczęstsze przyczyny
Przyczyn kserostomii może być wiele, co sprawia, że problem ten dotyczy sporej grupy osób. Kserostomia może się pojawić między innymi w wyniku:
- stosowania wybranej grupy leków o działaniu:
- moczopędnym,
- przeciwdepresyjnym,
- przeciwhistaminowym,
- neuroleptycznym,
- pobudzającym układ współczulny,
- rozszerzającym oskrzela,
- przeciwlękowym,
- przeciwbólowym (leki narkotyczne),
- chorowania na:
- cukrzycę
- AIDS,
- nadczynność tarczycy,
- depresję endogenną,
- grzybicę jamy ustnej,
- sarkoidozę,
- amyloidozę,
- Zespół Sjögrena,
- alergii,
- odwodnienia,
- awitaminozy,
- palenia tytoniu,
- stresu,
- choroby gruczołów ślinowych, które prowadzą do zwyrodnienia miąższu wydzielniczego,
- radioterapii okolicy głowy i szyi.
Przeczytaj także: Jak palenie papierosów wpływa na zęby i zdrowie jamy ustnej
Jak rozpoznać kserostomię?
Kserostomia to nie tylko suchość w ustach. Inne objawy tej dolegliwości to pieczenie języka, trudności w połykaniu pokarmów, skłonność do owrzodzeń, zaburzenia odczuwania smaku, problem z mówieniem, czy zmiana zabarwienia błony śluzowej. Ze względu na ciągły niedobór śliny, która jak już wiesz, pełni ważną funkcję ochronną, większe jest ryzyko próchnicy i kandydozy. Możesz też zauważyć nienaturalne wygładzenie lub bruzdy na języku oraz zanik brodawek.
Kserostomii może towarzyszyć przykry zapach z ust, pieczenie warg oraz zapalenie kącika ust. Schorzenie to może też utrudniać używanie protez zębowych oraz wpływać na zmniejszenie apetytu.
Kserostomia — jak ją leczyć?
Leczenie suchości w ustach zwykle związane jest z usuwaniem przyczyn, które do niej doprowadziły. To może być zmiana leków lub stabilizacja choroby, której jednym z objawów jest kserostomia. Lekarz może też zalecić ci przyjmowania substytutu śliny lub leków stymulujących wydzielanie śliny. Doraźnie pomocne może się okazać żucie gumy, częste popijanie małych ilości wody, czy ssanie pastylek. Ważne jest też działanie profilaktyczne, gdy chodzi o stan twoich zębów i jamy ustnej. Jeśli cierpisz na kserostomię, dużo częściej powinieneś umawiać się na wizyty kontrolne do dentysty, by nie przeoczyć zmian próchniczych i stanów zapalnych błony śluzowej w obrębie jamy ustnej. Zwróć też uwagę na swoją dietę i zmniejsz ilość spożywanego cukru, by nie zaburzać za bardzo pH jamy ustnej. Płucz po posiłku jamę ustną wodą oraz stosuj naturalne produkty, które przywracają obojętne pH, na przykład ser żółty.
