Proteza akrylowa
Proteza akrylowa to jedno z najbardziej znanych i często stosowanych uzupełnień protetycznych. Choć do wyboru są różne protezy zębowe, to i tak wciąż wiele osób wybiera właśnie ten ich rodzaj.
Ze względu na sposób umieszczenia ich w jamie ustnej, protezy akrylowe zaliczane są do protez osiadających. Oznacza to, że nie posiadają one żadnego podparcia poza śluzówką. W szczęce przylegają do całego podniebienia i wyrostków zębodołowych, a w żuchwie na samych wyrostkach zębodołowych.
Zanim zdecydujesz się na ten rodzaj uzupełnienia protetycznego, poznaj rodzaje protez akrylowych, ich zalety i wady oraz wskazania do ich zastosowania.
Spis treści
- Z czego zrobiona jest proteza akrylowa?
- Protezy akrylowe — jakie są rodzaje
- Protezy akrylowe – zalety i wady
- Jak często należy ją wymieniać protezę akrylową?
- Jak dbać o protezę akrylową?
Z czego zrobiona jest proteza akrylowa?
Do wykonania protezy akrylowej protetycy używają termoplastycznego tworzywa syntetycznego, zwanego żywicą akrylową. Uzyskiwana jest ona przez polimeryzację estrów kwasu akrylowanego i metakrylanowego. W wyniku reakcji powstaje polimer o linearnej strukturze. Akryle używane w protetyce najczęściej składają się z płynu i proszku, z których to składników protetyk tworzy zarówno protezy akrylowe, jak i protezy szkieletowe w ich części akrylowej.
Akryle dzięki swoim właściwościom mogą być stosowane zarówno przy tworzeniu płyty protezy ruchomej akrylowej, jak i zębów do protez. W zależności od potrzeb protetyk może wykonać akryl miękki i elastyczny lub twardy i sztywny.
Protezy akrylowe — jakie są rodzaje
Protezy akrylowe przeznaczone są główne dla osób, które straciły wszystkie zęby lub tych, u których uzębienie jest w stanie szczątkowym. Od tego też zależy, czy w twoim przypadku wskazana będzie proteza akrylowa całkowita, czy też częściowa. W przypadku wyboru tej drugiej, zwykle ostatecznie i tak lekarz wymienia ją na protezę akrylową całkowitą. Podyktowane jest to bardzo złym stanem pozostałych zębów, które ze względów zdrowotnych lepiej całkowicie usunąć. Rzadko kiedy nadają się one do leczenia, a rozwój próchnicy i stany zapalne przyzębia mogłyby doprowadzić do rozwoju poważnych chorób i infekcji obejmującej cały organizm.
Proteza akrylowa całkowita
Protezy akrylowe należą do protez ruchomych, które w przeciwieństwie do protez stałych możesz samodzielnie wyjmować i zakładać w dowolnej chwili. Pozwala to na utrzymanie ich w czystości, co nie zawsze jest łatwe w przypadku protez montowanych na stałe w jamie ustnej.
Proteza akrylowa całkowita składa się z bazy akrylowej, która ma za zadanie uzupełnić braki tkanki kostnej oraz z zębów akrylowych, które zastępują wcześniej utracone naturalne uzębienie. Protezy akrylowe wykonywane są na specjalne zlecenie. Wynika to z faktu, iż muszą być dobrze dopasowane do warunków anatomicznych i czynnościowych twojej jamy ustnej. Tym bardziej że nie posiadają dodatkowych zakotwiczeń i mocowań, co uchroniłoby je przed niekontrolowanym przesuwaniem. Proteza akrylowa musi dobrze przylegać do podniebienia i osiadać na wyrostkach zębodołowych żuchwy. Dzięki temu będziesz mógł bez problemu gryźć i przeżuwać pokarmy oraz nie będziesz miał trudności z porozumiewaniem się z innymi.
Całkowita proteza akrylowa górna
W zależności od stopnia ubytków w jamie ustnej może ci wystarczyć jedynie proteza akrylowa górna lub dolna. W przypadku całkowitego bezzębia niezbędne będzie zrobienie obu.
Proteza akrylowa górna jest łatwiejsza w używaniu i bardziej komfortowa. Wszystko za sprawą dużej powierzchni przylegania i kontaktu z błoną śluzową podniebienia oraz dziąseł. Wiąże się to również z równomiernym rozłożeniem sił nacisku na całym obszarze. Duża powierzchnia protezy akrylowej górnej działa też trochę jak przyssawka. Dzięki temu łatwiej ją utrzymać w jamie ustnej i nie dochodzi do jej niekontrolowanego przesuwania się. Szybciej też jesteś w stanie przyzwyczaić się do jej używania.
Całkowita proteza akrylowa dolna
Proteza akrylowa dolna może sprawiać dużo więcej problemów w okresie adaptacji niż proteza akrylowa górna. Powierzchnia przylegania jest tu dużo mniejsza i obejmuje jedynie pas dziąseł. Inny jest przez to rozkład sił w trakcie jedzenia i słabsza przyczepność. Dyskomfort z tym związany może w początkowym okresie bardzo zniechęcić do noszenia protezy akrylowej dolnej. Warto jednak wytrwać, by móc bez problemu rozmawiać i spożywać posiłki.
W używaniu tej protezy nie pomagają niestety ruchome elementy, które znajdują się w dnie jamy ustnej. Język oraz przyczepy więzadeł i mięśni, zanim nie dojdziesz do wprawy w używaniu protezy akrylowej całkowitej dolnej, mogą zsuwać ją z podłoża. Kłopoty z mówieniem i jedzeniem w początkowym okresie noszenia protezy akrylowej dolnej z czasem miną, choć może to potrwać nieco dłużej, niż w przypadku protezy akrylowej całkowitej górnej.
Proteza akrylowa częściowa
Jeśli nie cierpisz na całkowite bezzębie, dobrym wyborem może okazać się proteza akrylowa częściowa. Na jej zastosowanie pozwala zwykle resztkowe uzębienie, do którego mocowana jest proteza akrylowa. W zależności, gdzie masz zęby, protetyk może przygotować dla ciebie protezę akrylową częściową górną, bądź dolną.
Proteza akrylowa częściowa mocowana jest na specjalnych, metalowych klamrach i jest mniejsza niż proteza akrylowa całkowita. Nie zmienia to jednak faktu, iż dużo łatwiej przyzwyczaić się do noszenia protezy górnej, niż dolnej. Problemem nadal jest powierzchnia styku, która w przypadku protezy dolnej ogranicza się jedynie do pasa dziąseł.
Protezy akrylowe – zalety i wady
Ten rodzaj uzupełnień protetycznych nie należy do produktów z najwyższej półki i dla wielu osób może to stanowić sporą zaletę. Tym bardziej że są one refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia i dzięki temu nie trzeba narażać się na koszty. Czy to wystarczy, byś zdecydował się na używanie protezy akrylowej całościowej lub częściowej?
Zalety
Poza ceną, o której była mowa, dla wielu osób proteza akrylowa jest łatwa w utrzymaniu w czystości. Można ją bowiem wyjąć i dokładnie umyć po zjedzeniu posiłku.
Głównym zadaniem protezy akrylowej jest poprawa wymowy, przywrócenie czynności żucia oraz poprawa estetyki wyglądu, który zaburzony został przez utratę wszystkich bądź większości zębów.
Jeśli proteza jest dobrze zrobiona, dopasowana z uwzględnieniem warunków anatomicznych w jamie ustnej i posiada optymalną retencję, z pewnością spełni swoje zadanie. Na większy komfort używania trzeba jednak nieco poczekać, zwłaszcza w przypadku protezy akrylowej dolnej.
Wady
Słabych stron protezy akrylowej jest niestety trochę więcej. Dlatego, zanim zdecydujesz się na protezę akrylową całkowitą lub częściową, dopytaj protetyka o szczegóły związane z jej użytkowaniem. Im więcej będziesz wiedział, tym łatwiej przetrwasz trudny okres adaptacji. Proteza akrylowa to, jakby na to nie patrzeć, ciało obce w twoich ustach. Może więc powodować:
- odruch wymiotny,
- nadmierną produkcję śliny,
- przygryzanie warg i policzków,
- trudności w mowie.
Skutkiem ubocznym noszenia protezy akrylowej są też odleżyny. Spowodowane są one obciążeniami, do których dochodzi w trakcie jedzenia, odgryzania pokarmów, zwierania szczęk i zaciskania zębów. Za słabą stronę można też uznać ocieranie się elementów ruchomych, do czego najczęściej dochodzi w żuchwie, gdzie poziom przylegania protezy jest niewielki.
Oprócz nauki mówienia i jedzenia, ważne jest też zdobycie umiejętności kichania oraz kaszlenia z protezą w jamie ustnej.
Trudności te prędzej czy później ustępują, dlatego warto uzbroić się w cierpliwość, a w razie potrzeby, zasięgnąć rady swojego dentysty lub protetyka. Wizyta może okazać się niezbędna szczególnie w sytuacji, gdy proteza akrylowa spowoduje odleżyny i otarcia.
Jak często należy wymieniać protezę akrylową?
Ze względu na strukturę materiału, z którego wykonana jest proteza akrylowa, jej żywotność nie jest zbyt długa. Dlatego dentyści i protetycy zalecają jej wymianę raz na 3-5 lat.
Choć proteza ruchoma akrylowa jest łatwa w oczyszczaniu z resztek pokarmowych, to i tak nie jesteś w stanie w 100% zadbać o jej higienę. Wynika to z porowatej struktury akrylu, przez co z czasem staje się on siedliskiem bakterii, grzybów i złogów mineralnych. Najczęściej użytkownicy protez akrylowych nie są świadomi, że w ich jamie ustnej znajdują się całe kolonie patogennych bakterii i grzybów, w tym candida albicans. W przypadku tego grzyba, przy słabej odporności organizmu może on doprowadzić do rozwoju grzybicy.
Poza tym w twojej jamie ustnej w miarę użytkowania protezy akrylowej całkowitej lub częściowej dochodzi do zmian fizjologicznych kości wyrostka zębodołowego i na śluzówce. Obniżony poziom zgryzu powoduje stopniowe pogorszenie dopasowania i prowadzi do powstania wolnych przestrzeni. W nich również mogą rozwijać się drobnoustroje.
Innym powodem, dla którego należy wymieniać protezę akrylową co kilka lat, jest skłonność do podrażnień. W niektórych przypadkach mogą one przerodzić się w groźne dla zdrowia zmiany chorobowe i stany zapalne jamy ustnej.
Jak dbać o protezę akrylową?
Wydawać by się mogło, że skoro proteza akrylowa jest ruchoma i można ją wyjmować, to dbanie o jej higienę nie powinno stanowić problemu. Rzeczywistość jest nieco inna, a wszystko za sprawą porowatej struktury akrylu, z którego jest zrobiona proteza. Sprzyja on gromadzeniu się resztek pokarmowych i bakterii, które za każdym razem należy dokładnie usunąć. W innym przypadku dojdzie do ich fermentacji i gnicia, co objawia się nie tylko przykrym zapachem z ust, ale też może wywołać stany zapalne błony śluzowej oraz zapoczątkować inne procesy patologiczne.
Do czyszczenia protezy akrylowej używaj specjalnej, miękkiej szczoteczki. Nie naciskaj zbyt mocno, by nie zniszczyć akrylu. Możesz użyć pasty do zębów lub szarego mydła, a następnie całość dobrze wypłucz pod bieżącą wodą. Aby uchronić protezę akrylową przed złamaniem, wyłóż umywalkę miękkim materiałem, na przykład ręcznikiem. W przypadku, gdyby proteza wyślizgnęła ci się z dłoni, nie ulegnie uszkodzeniu.
Protezę akrylową przechowuj w suchym, czystym i przewiewnym pojemniku, gdy jej nie używasz. Przede wszystkim zaś ściśle stosuj się do zaleceń producenta, gdy chodzi o czyszczenie i dezynfekowanie protezy. Dzięki temu przedłużysz jej żywotność. W żadnym wypadku nie gotuj protez z myślą o ich lepszym oczyszczeniu i dezynfekcji.
Jeśli posiadasz w domu zwierzęta, zawsze trzymaj protezę z dala od nich, ponieważ lubią one zapach i smak akrylu.
Proteza akrylowa nie należy do rozwiązań doskonałych. Posiada swoje słabe i mocne strony, które mogą zaważyć na twoim wyborze. Jest on jednak na tyle poważny, że warto dobrze się zastanowić przed jego dokonaniem. Jak zawsze w takich przypadkach, swoją pomocą i wiedzą służy dentysta i protetyk. Dlatego nie krępuj się i przygotuj wcześniej wszystkie pytania, jakie nasuwają ci się w związku z protezą akrylową lub innym rodzajem uzupełnienia protetycznego. Wszystko po to, byś mógł cieszyć się komfortem użytkowania protezy każdego dnia, niezależnie od sytuacji.
Całkowita i częściowa proteza akrylowa — co warto o niej wiedzieć
Proteza akrylowa może być częściowa i całkowita. Co warto wiedzieć na jej temat i dla kogo proteza akrylowa jest szczególnie wskazana.
Protezy szkieletowe klamrowe i bezklamrowe — czym się różnią
Protezy szkieletowe klamrowe i bezklamrowe różnią się między sobą rodzajem mocowania. Jak wpływa ono na estetykę i komfort użytkowania?
Protezy zębowe – rodzaje i porównanie
Protezy zębowe stałe, czy ruchome? A jeśli ruchome, to jakie?
Stojąc przed wyborem protezy, należy dobrze się zastanowić. Można wybrać bardziej komfortowe, ale droższe. lub tańsze, ale nie do końca wygodne i praktyczne.