Zdecydowana większość ludzi dorosłych posiada przynajmniej jedną plombę w zębie. Niestety, pomimo dostępu do nowoczesnych szczoteczek sonicznych, wysokiej jakości past do zębów i płynów, które pomagają chronić zęby przed próchnicą, gabinety dentystyczne wciąż oblegane są przez pacjentów, którzy potrzebują pomocy.
Gdy dojdzie do zepsucia zęba, ale nie jest ono na tyle duże, by nie dało się go uratować, dentysta wypełnia ubytek plombą. Czy wiesz, jakie są rodzaje plomb dentystycznych oraz że masz wpływ na ich wybór?
Czym jest plomba dentystyczna?
Plomba dentystyczna to materiał, który służy do wypełnienia ubytku powstałego w zębie. Przyczyn, które stoją za złym stanem uzębienia, może być wiele. Do głównych należy zła higiena jamy ustnej, niezdrowa dla zębów dieta, wady zgryzu, czy nieszczęśliwy wypadek.
Ze względu na różny rodzaj materiałów używanych jako wypełnienie stomatologiczne, istnieją też różne rodzaje plomb dentystycznych. Dentyści już od kilkudziesięciu lat nie stosują cementu o żółtej lub szarej barwie. Dzięki temu efekt jest bardziej estetyczny i jednocześnie trwalszy.
Zmiana możliwa była dzięki odkryciu techniki wytrawiania szkliwa zębowego kwasem, co pozwoliło na uzyskanie zjawiska zwanego adhezją. To przyleganie do siebie wypełnienia, szkliwa i zębiny.
Dziś po wyjściu od dentysty bardzo trudno odróżnić plombę od części zdrowej zęba, co nie znaczy, że wciąż nie są używane plomby słabsze jakości, a co za tym idzie, mniej trwałe.
Rodzaje plomb dentystycznych
Dzięki plombom dentysta nie tylko może zabezpieczyć ząb przed próchnicą i kwasami oddziałującymi na szkliwo. Jest również w stanie odtworzyć wygląd zęba bardzo zbliżony do naturalnego.
Przeczytaj także: Leczenie zębów z wypełnieniem – krok po kroku
To nie wszystko, ponieważ dobrze założona plomba pozwala na bezproblemowe gryzienie i żucie pokarmów. W innym przypadku pokarm pozostawałby w ubytku i bardzo szybko doszłoby do kolejnego rozwoju zmian próchniczych.
Do najczęściej stosowanych plomb dentystycznych należą:
Amalgamaty
To najstarszy, dostępny na rynku stomatologicznym rodzaj wypełnienia i jednocześnie z wielu powodów coraz rzadziej stosowany. I nie chodzi tylko o estetykę, którą inne rodzaje plomb dentystycznych zostawiają daleko w tyle. Plomby amalgamatowe są bowiem koloru ciemnego, stąd często nazywane są czarnymi plombami. Wynika to z materiału, który jest stopem srebra, rtęci, cyny, cynku i miedzi. Dziś stosowane są jedynie w gabinetach, które oferują leczenie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Choć są trwałe i twarde, to nie łączą się z tkanką zębową tak ściśle, jak ma to miejsce w przypadku nowoczesnych uzupełnień. To zaś może prowadzić do nieszczelności, a co za tym idzie dostawania się bakterii próchnicowych pod plombę i niszczenia zęba.
Inną słabą stroną plomb z amalgamatu jest to, że barwią zęby i tkanki miękkie na kolor szary, co nie wygląda estetycznie. To i kolor samej plomby to główne powody, dla których są one używane jedynie do zębów umieszczonych w odcinkach poza przednim łukiem zębowym.
Wypełnienia kompozytowe
To jedno z najczęściej stosowanych uzupełnień stomatologicznych. Jeśli miałeś leczone zęby, to bardzo możliwe, że ubytki zostały wypełnione kompozytem, czyli wysokiej jakości mieszanką tworzyw sztucznych. Dostępne są chemoutwardzalne i światłoutwardzalne rodzaje plomb dentystycznych kompozytowych.
To właśnie w ich przypadku idealnie widać zjawisko adhezji. Plomby kompozytowe bardzo dobrze przylegają do zębów, tworząc trudną do odróżnienia całość. Poza tym są bardzo elastyczne w momencie nakładania, dzięki czemu dentysta może idealnie wymodelować ich kształt i dopasować powierzchnię do zgryzu i wyglądu pozostałej części zęba.
Inną ważną cechą tego rodzaju plomb jest ich estetyka. Dostępne są w różnych odcieniach, co sprawia, że dentysta możesz ich użyć nie tylko do zębów tylnych, ale też i do przednich. Gdy dobrze dobierze ich kolor do barwy twoich zębów, często są trudne do odróżnienia. Zwłaszcza dla osób, które nie wiedzą, że korzystałeś z leczenia stomatologicznego.
Glasjonomery
Ten rodzaj plomby składa się ze szkła oraz kwasów organicznych, a całość wzbogacona jest o jony fluorowe. Ten ostatni składnik przenika do zęba i wzmacnia go, dzięki czemu jest on odporniejszy na działanie próchnicy. Ze względu na porowatość, kruchość i podatność na ścieranie, dentyści używają tych plomb najczęściej do leczenia ubytków zębów mlecznych. Nadają się też jako podkłady do koron protetycznych oraz jako plomba tymczasowa. Unikają natomiast stosowanie glasjonomerów do zębów, które są poddawane dużym obciążeniom.
Niestety łatwiej niż inne wypełnienia, podlegają przebarwieniom wywołanym przez papierosy, kawę, czy też czerwone wino.
Tymczasowe wypełnienia zęba
Oprócz wspomnianych wcześniej plomb, które należą do wypełnienia ostatecznego, są też tymczasowe wypełnienia zębów. Dentysta może ich użyć w różnych sytuacjach, zależnie od rodzaju i stopnia zepsucia leczonego zęba. Wypełnienia tymczasowego może użyć jako przykrycia do założonego do zęba lekarstwa, które ma połączyć miazgę z powstałym w wyniku opracowania zęba ubytkiem.
Jednym z warunków, by plomba spełniała swoje zadanie, jest suche pole zabiegowe podczas jej zakładania. Nie zawsze jednak dentysta może takie uzyskać. Powodem tego jest krwawienie z dziąsła lub duża ilość śliny wydzielana przez pacjenta. Glasjonomer nie wymaga idealnie suchego pola zabiegowego, dlatego lekarz może tymczasowo założyć go w miejscu, które ostatecznie zajmie plomba właściwa.
Prawdopodobnie spotkałeś się też z określeniem „fleczer”. To również tymczasowe wypełnienie, które w wybranych przypadkach dentysta zakłada do opracowywanego zęba.
Jak widzisz, są różne rodzaje plomb dentystycznych. Ich wybór zależy zarówno od rodzaju zębów i ubytków, jak i od twoich funduszy. Im lepsze wypełnienie, tym może więcej kosztować. Zęby to jednak bardzo ważna część ciała, dlatego warto dobrze przemyśleć swoje wybory związane z ich leczeniem.
